OPINIE Een internetgigant waarvan de groei achterblijft. Een briljante CEO die volledig voor een ambitieuze onzekerheid gaat. Werknemers die bang zijn voor hoge werkdruk en dreigende ontslagen.

Dit is wat er nu bij Meta gebeurt. Het is ook wat er bijna tien jaar geleden bij internetbedrijf Yahoo gebeurde.

Terwijl Meta – het moederbedrijf van Facebook, Instagram en Whatspapp – bezig is om zichzelf in “een metaverse-bedrijf” te veranderen, dalen de gebruikersaantallen en advertentieverkoop van het belangrijkste platform Facebook. Daarbij duiken er nu ook verhalen op over interne strubbelingen rond de verandering bij Meta.

The New York Times meldde zondag dat huidige en voormalige werknemers sceptisch zijn over de ontwikkeling in de richting van augmented en virtual reality. Ze zijn op hun hoede voor de verschuivende prioriteiten van CEO Mark Zuckerberg.

De zorgen die binnen Meta leven, beginnen te lijken op de periode van interne onrust bij Yahoo in de jaren tussen 2012 en 2017, toen het internetbedrijf onder leiding van CEO Marissa Mayer stond. Dat eindigde met het opstappen van Mayer en de verkoop van het bedrijf voor een fractie van wat het ooit waard was. Het lijkt erop dat Zuckerberg het risico loopt de fouten van Mayer te herhalen.

De metaverse is een riskant avontuur voor een grote tech-CEO

Facebook

Zuckerberg kondigde bijna een jaar geleden aan dat Facebook zijn naam en focus zou veranderen. Destijds zei hij dat de metaverse de toekomst van het bedrijf zou worden. Zuckerberg gokt erop dat mensen uiteindelijk allemaal zullen leven en werken in een virtueel universum en met elkaar als avatars zullen communiceren.

Maar het blijft een gok. En daarbij is het ook nog eens een enorm riskante gok voor het 18 jaar oude bedrijf.

De poging van Zuckerberg om in te zetten op een nieuwe, innovatieve markt, is niet ongewoon in de techwereld. Alleen gebeurt dit doorgaans in de context van durfinvesteerders. Die kunnen tientallen riskante gokjes wagen met relatief beperkte investeringen in startups, in de hoop dat er misschien eentje het volgende miljardenbedrijf wordt.

Meta heeft die mogelijkheid niet. In de basis moet Zuckerberg de verschillende socialmediaplatforms van het bedrijf laten groeien. Dat levert advertentiedollars op, waarbij investeringen er tot nog toe vooral op waren gericht om de advertentieomzet te laten groeien.

Maar Meta pompt nu zeer veel tijd en middelen in de metaverse en verliest daarbij geld. Het bedrijf leed alleen al in het tweede kwartaal van dit jaar een verlies van bijna 3 miljard dollar bij de metaverse-activiteiten. En dat is een aanzienlijk bedrag, zelfs voor een techreus als Meta.

Om het nog erger te maken, vertelde Zuckerberg aandeelhouders dit jaar dat deze trend zich de komende drie tot vijf jaar zal voortzetten.

Zuckerberg stelt dat hij op de lange termijn mikt met de metaverse, maar het is wel een gok die hij moet winnen, vertelde een techveteraan uit Silicon Valley eerder dit jaar aan Insider. "Facebook heeft de moed, het kapitaal en het vermogen om het voor elkaar te krijgen en een grote speler te worden", zei deze persoon. "Maar ze mogen er niet naast zitten."

Marissa Mayer had ook een ambitieuze visie die niets opleverde

Voormalig Yahoo CEO Marissa Mayer.
Voormalig Yahoo CEO Marissa Mayer.
AP/Eric Risberg

Als dit verhaal je bekend voorkomt, heb je waarschijnlijk de opkomst en ondergang van Yahoo meegemaakt.

Zoals hoofdredacteur Nich Carlson van Insider in zijn boek over Mayer uit 2014 beschreef, was ook Yahoo een gigant die leefde op advertentie-inkomsten. In 2004 haalde het bedrijf 3,5 miljard dollar aan inkomsten binnen en had het een marktwaarde van 128 miljard dollar. Maar de concurrentie van rivalen als eBay en Google - en later, ironisch genoeg, Facebook - begon toe te nemen. Daardoor kromp de stroom van advertentiedollars al snel. In 2012 was de waarde van Yahoo gekelderd tot ongeveer 20 miljard dollar.

Mayer werd aangesteld om Yahoo er weer bovenop te brengen. Het moest weer een van 's werelds meest vooraanstaande techbedrijven worden. Een bedrijf dat zich kon meten met Google, Facebook, Apple en Amazon.

Het plan van Mayer was gedurfd, maar het ontbrak aan focus: Maak een Yahoo-app voor alles! Maak tv-shows zoals Netflix! Koop blogplatform Tumblr voor 1,1 miljard dollar!

Maar geen van die investeringen leverde iets op. Twee jaar na de komst van Mayer ging het niet veel beter. De inkomsten bleven dalen en de beurswaarde van Yahoo was verder gezakt.

In 2016 kwam er een einde aan het tijdperk van Yahoo als zelfstandig bedrijf. Verizon kocht Yahoo voor slechts 5 miljard dollar en voegde het samen met AOL. Mayer trad kort daarna af als CEO.

Intern verzet begint op te borrelen bij Meta

Meta logo
Meta logo
Arnd Wiegmann/Reuters

Intern begint Meta steeds meer te lijken op Yahoo ten tijde van Mayer.

Meta-werknemers die met The New York Times spraken, beschreven veelvuldige strategiewijzigingen die vooral gestoeld lijken op de wensen van Zuckerberg, zonder harde onderbouwing. Ook verwezen ze naar de bereidheid van Zuckerberg om enorme sommen geld uit te geven aan projecten die geen garantie op succes hebben.

Bij Yahoo werd Mayer eveneens beschreven als iemand die beslissingen nam op basis van haar gevoel, in plaats van plannen te toetsen aan beschikbare gegevens.

Dan is er nog de bedrijfscultuur. Mayer introduceerde als CEO een controversieel prestatiebeoordelingssysteem om hard werken te stimuleren en slecht presterende werknemers op te sporen.

Zuckerberg lijkt er nu ook op gebrand om slecht presterende werknemers en werknemers die niet achter zijn visie op de metaverse staan, eruit te werken. Tijdens een bijeenkomst voor medewerkers in juni vertelde Zuckergerg het personeel dat Meta de prestatiedoelen zou "opvoeren" om de niet-betrokken werknemers te identificeren.

Als Zuckerberg gelijk krijgt en de metaverse z'n belofte waarmaakt, zijn de stappen die hij nu neemt verstandig. Ze zullen ervoor zorgen dat Meta de concurrentie voorblijft.

Het ambitieuze plan zou ook goed kunnen uitpakken. Zuckerberg heeft Facebook immers ook getransformeerd met de verschuiving van desktop naar mobiel. Maar als zijn gok niet loont, dan is het mogelijk dat Meta de weg van Yahoo opgaat.

LEES OOK: Mark Zuckerberg hint op eigen besturingssysteem voor Meta, en verwacht dat de metaverse straks miljarden omzet